سلسله مقالات آموزش مقاله‌نویسی

چگونه چکیدهٔ مناسبی برای مقالۀ علمی بنویسیم؟

چکیده خلاصه‌ای از مقالهٔ شماست که گاه تنها بخش مقاله است که محققان در حین جستجوی اطلاعات مورد نیازشان آن را مطالعه می‌کنند. بنابراین باید چنان خوب نوشته شود که فرد جستجوگر احساس کند مطلبی را که به دنبال آن بوده یافته است.

 

برای اینکه چکیدهٔ خوبی بنویسید باید نکاتی را رعایت کنید:

 

- عنوان مناسبی برای مقاله انتخاب کنید. برای انتخاب عنوان به مقالۀ «ده اشتباه رایج در انتخاب عنوان مقاله» مراجعه کنید. عنوان نباید بیش از 12 کلمه داشته باشد. در نوشتن عنوان از عبارت‌های پراهمیت استفاده کنید و از به کار بردن کلمات اضافی جدا خودداری کنید. شفافیت عنوان به موفقیت آن کمک می‌کند.

 

- نوشتن چکیده را همیشه برای آخر کار بگذارید. این بخش ابتدای فایل می‌آید، اما از آنجا که انعکاس‌دهندهٔ کل مقاله است باید بعد از تکمیل مقاله نوشته شود تا بتوان اطلاعات بخش‌های مختلف آن را به‌درستی لحاظ کرد. حتی اگر گمان می‌کنید که می‌دانید در مقاله چه مطالبی خواهید نوشت باز هم توصیه می‌کنیم این کار را بعد از تمام شدن متن کامل مقاله انجام دهید.

 

- مشخص کنید مقاله را برای کدام مجله خواهید فرستاد. این مطلب از اهمیت بسیاری برخوردار است. باید از میزان محدودیت کلمات مجله مطلع باشید و اینکه باید چکیدهٔ بسط‌یافته (Extended Abstract) بنویسید یا به چکیدهٔ ساختاریافته نیاز است.

 

- اهداف اصلی/فرضیه‌ها و نتیجه‌گیری را از قسمت مقدمه و نتیجه‌گیری استخراج کنید. می‌توانید با خواندن آنچه در این دو بخش نوشته‌اید جملات لازم را بیابید.

 

- کلمات و جملات کلیدی بخش روش تحقیق را مشخص کنید.

 

- قسمت مهم یافته‌های مقاله را بیابید. فراموش نکنید باید بخشی را مدنظر قرار دهید که به فرضیه‌ها و سؤال‌های مقاله پاسخ داده است. باقی یافته‌ها (یافته‌های فرعی) نیاز نیست در چکیده مطرح شوند.

 

- حال جملات و عبارات به‌دست‌آمده را به ترتیب بنویسید: مقدمه، روش تحقیق، یافته‌ها، نتیجه‌گیری.

 

- اطمینان حاصل کنید که چکیده شامل این موارد نباشد: اطلاعات جدیدی که داخل مقاله نیست، خلاصه‌ها (Abbreviation) و اسامی ناشناخته، ارجاع، اطلاعات غیرضروری دربارهٔ روش تحقیق، جملات ناتمام، جدول و تصویر یا ارجاع به آنها.

 

- اطلاعات غیرضروری را حذف کنید و بخش‌های نوشته‌شده را به شکلی مناسب به هم بچسبانید. دقت کنید که انسجام لازم حفظ شود.

 

- مطمئن شوید که میان اطلاعات مطرح‌شده در چکیده و متن مقاله هماهنگی وجود داشته باشد.

 

- فراموش نکنید که چکیده و متن علمی باید به شکل مجهول و سوم شخص نوشته شوند. از ضمایری مانند «من» یا «ما» استفاده نکنید.

 

- در انتخاب واژه‌های کلیدی دقت کنید. بهتر است واژگانی را انتخاب کنید که هم گویای کار شما باشند، هم یافتن مقاله را در موتورهای جستجو آسان‌تر سازند.

 

- از آوردن نظر شخصی و گمان در چکیده خودداری کنید. هر آنچه در متن چکیده می‌آید باید مبتنی بر داده‌های علمی مقاله باشد.

 

- اطمینان حاصل کنید که چکیدهٔ آماده‌شده با فرمت مجلهٔ مورد نظر شما هماهنگ است.