سؤالات متداول مجلات برای ارسال مجله به اسکاپوس (قسمت دوم: خود روند ثبت نام)

کمک به بهبود روند ارسال مجلات به اسکاپوس (اسکوپوس) و موفقیت برای ویراستاران و ناشران

 

این مطالب تالیف و ترجمه مستقیم از بخش های اصلی وب سایت اسکاپوس است
فرنام صرفا در طول زمان این بخش بر اساس وب سایت اسکاپوس بروز رسانی میکند.

 

 

نمایه شدن در اسکاپوس (اسکوپوس) یک دستاورد بسیار بزرگ برای مجلات در سراسر جهان است. دستیابی به این موفقیت، نه‌تنها رضایتمندی بلکه اطمینان از کیفیت مجله شما را به سایر اعضای جامعه علمی نشان می‌دهد.

ما از طریق تعادل و بحث با مدیران داخلی، سردبیران و کارمند متخصص مجلات و ناشران، متوجه شدیم که اگر مجموعه‌ای از سؤالات متداول (FAQs) برای سردبیران مجلات تهیه کنیم، می‌تواند به روند نمایه‌سازی در اسکاپوس (اسکوپوس) کمک کند.

برای این منظور و برای کمک به بهبود موفقیت در پروژه ارسال مجله به اسکاپوس (اسکوپوس)، تعدادی پرسش و پاسخ‌های متداول برای همه فرایندهای ارسال به Scopus را جمع‌آوری کردیم. علاوه بر این، ما کارگاه‌هایی در این خصوص در سراسر جهان توسط هیئت مشورت و محتوا ساز (CSAB) برگزار می‌کنیم. برای بررسی دامنه عملکرد آن، لطفاً اینجا کلیک کنید.

پرسش‌های متداول شامل مواردی است مانند اینکه چیزی از عنوان مجله انتظار می‌رود و یا اطلاعات دقیق در مورد اهداف مجله و محدوده و سیاست چه طور نوشته شده است. این پرسش‌های متداول همچنین شامل موارد مرتبط با نقش ادیتور است که بسیاری از سردبیران مجلات جدید درخواست کرده‌اند که افراد در نقش ادیتور به ایشان کمک کنند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد «وظایف یک ادیتور» لطفاً اینجا کلیک کنید.

لطفاً از سؤالات متداول زیر، به‌عنوان یک راهنما و مرجع استفاده کنید. ما سعی کردیم تا این سؤالات را به‌صورت مختصر و مفید تهیه کنیم. البته آنها به‌هیچ‌عنوان تضمین‌کننده پوشش تمام قسمتها نیستند. زیرا نقش‌ها و مسئولیت‌ها از مجله‌ای به مجله دیگر متفاوت است. پرسش‌ها و پاسخ‌های متداول به‌طور عمده مربوط به ادیتورهای مجله است. اما در صورت لزوم نیز ممکن است نیازهای ناشران را با توجه به نقش اصلی خود در انتشار مجلات پوشش دهد.

ما از بازخوردهای شما در خصوص این سؤالات و پاسخ‌های متداول استقبال می‌کنیم. اگر شما فکر می‌کنید، سؤالات اضافی برای ادیتورها و جامعه چاپ و نشر مفید است، لطفاً آنها را به Info@farname.ir ، تحت عنوان FAQs ارسال کنید.

 

به منظور استفاده بهتر، ما پرسش‌های متداول و معیارهای انتخاب مجله توسط اسکاپوس را به فرایند دو مرحله‌ای تقسیم کردیم.

 

1. مرحله خود ارزیابی، پیش‌داوری

2. ارزیابی عنوان توسط اسکاپوس

    الف) فرایند ارسال یا سابمیت کردن

    ب) بررسی تصمیم‌گیری‌هایCSAB

 

 

 

مرحله ∏) ارزیابی عنوان توسط اسکاپوس

 

الف) روند ثبت‌نام

 

1. کمیتۀ انتخاب مجلات و هیئت مشورتی (CSAB) یک گروه بین‌المللی از دانشمندانی است که در زمینۀ تخصصی خودشان خبره محسوب می‌شوند. این کمیتۀ مستقل، مسئول بررسی مجلاتی است که درخواست ثبت در پایگاه دادۀ اسکاپوس را کرده‌اند.

این کمیته شامل 14 کرسی موضوعی می‌شود که هر کدام یک حوزۀ خاص را پوشش می‌دهد. این کمیته همچنین با تیم اسکاپوس همکاری می‌کند تا از نحوۀ کار آن، محتوای مرتبط با خوانندگان و موارد لازم برای افزودن به مجلات (در صورت نیاز) آگاه باشد. توصیه‌های این کمیته به طور مستقیم جهت کلی اسکاپوس را در رابطه با محتوا و اولویت‌های محتوای جدید تحت تأثیر قرار می‌دهد. این سیاست، مسئلۀ بین‌المللی، مرتبط ماندن و از همه مهم‌تر کیفیت محتوای مطالب درج شده ر اسکاپوس را تضمین می‌کند. این کمیته داوری مجلات را بر اساس شرایط اصلی برای ارزیابی انجام می‌دهد.

 

 

2. یک مجله چگونه باید برای روند ارزیابی پیشنهاد شود؟

 

ابتدا اطمینان حاصل کنید که مجلۀ پیشنهادی شما واجد شرایط است. ثبت‌نام همۀ مجلات پیشنهادی باید از طریق فرم آنلاین ثبت نام  باید صورت گیرد. وقتی وارد فرم می‌شوید، از شما خواسته می‌شود تا "توافق‌نامه" ای را که تائید کنید که نشان می‌دهد مجلۀ شما شرایط ابتدایی را داراست.   

به هنگام تکمیل فرم از شما خواسته می‌شود تا اطلاعاتی جزئی دربارۀ مجله را فراهم کنید: تمام سؤالات فرم اجباری هستند و شما باید نمونه‌هایی از مقالات مجله را برای تکمیل ثبت‌نام بارگذاری کنید. وقتی فرم را تکمیل کردید، به‌طور خودکار نامه‌ای دریافت می‌کنید که مجله در سیستم ثبت‌شده است و وارد روند ارزیابی خواهد شد.

نامۀ تأییدیه صرفاً تأییدی است بر این موضوع که درخواست ارزیابی دریافت شده است و برای داوری ارسال خواهد شد و هیچ تضمینی برای نمایه‌سازی در اسکاپوس ارائه نمی‌دهد.

 

 

3.  در پی ثبت‌نام درخواست، چقدر طول می‌کشد تا جوابیه‌ای دریافت شود؟

 

پس از ثبت درخواست برای ارزیابی بلافاصله تأییدیه‌ای مبنی بر دریافت درخواست و ورود مجله به روند داوری دریافت می‌شود. بااین‌حال این تضمینی نیست که مجلۀ مذکور در اسکاپوس نمایه شود، چرا که باید روند ارزیابی انتخاب مجلات را طی کرده و پیش از اخذ هرگونه تصمیمی به‌وسیلۀ کمیتۀ انتخاب مجلات و هیئت مشورتی (CSAB) بررسی شود. بسته به شمار درخواست‌های ثبت‌شده در سیستم و اطلاعات قابل‌دسترسی دربارۀ مجلۀ مذکور، این روند از شش تا دوازده ماه طول می‌کشد.

 

 

4. پس از اینکه درخواست ثبت شد، چه می‌شود؟

 

پس از ثبت درخواست، بررسی می‌شود که آیا مجله واقعاً واجد شرایط لازم برای نمایه‌سازی در اسکاپوس هست یا نه. اگر مجله در این مرحله پذیرفته نشود، با ثبت‌کنندۀ اصلی درخواست ارتباط برقرار شده و دلایل امر توضیح داده می‌شود.

اگر مجله برای داوری اسکاپوس واجد شرایط است، به‌وسیلۀ تیم ارزیابی مجلات اسکاپوس وارد فایل داوری می‌شود. اگر لازم باشد از ناشر خواسته می‌شود تا فرم اطلاعات ناشر را پر کند تا اطلاعات لازم برای روند داوری را تکمیل و یا اصلاح کند.

وقتی تمام اطلاعات برای مجلۀ پیشنهاد شده تکمیل شد، مجله برای ارزیابی به کرسی مربوطه در کمیتۀ مستقل انتخاب مجلات و هیئت مشورتی (CSAB) سپرده می‌شود تا با توجه به موازین اسکاپوس آن را داوری کنند.

 

 

5.  زمینه‌های اصلی که به‌وسیلۀ کمیتۀ انتخاب مجلات و هیئت مشورتی (CSAB)  مورد توجه قرار می‌گیرد کدام است؟

 

متخصصین خبرۀ کمیتۀ انتخاب مجلات و هیئت مشورتی (CSAB)  مجلات را هم از لحاظ کمی و هم کیفی بررسی می‌کنند. زمینه‌های انتخابی مورد استفاده از سوی این کمیته در  پنج مقوله طبقه‌بندی می‌شوند: سیاست مجلهُ، محتوا، موقعیت مجله، نظم مجله و دسترسی آنلاین.

 

سیاست مجله

  • محتوا/سیاست متقاعدکننده
  • نوع داوری هم‌تراز
  • پراکنش جغرافیایی اعضای هیئت تحریریه
  • پراکنش جغرافیایی نویسندگان

 

کیفیت محتوا

  •  مشارکت علمی در حوزۀ تخصصی
  • شفافیت چکیده‌ها
  • کیفیت و مرتبط بودن با حوزۀ تخصصی تعیین شده
  • خوانده شده مقالات (داشتن مخاطب) 

 

وضعیت مجله

  • استناد به مقالات مجله در اسکاپوس
  • وضعیت سردبیر

 

نظم مجله

  • به هنگام بودن نشر مجله (بدون تأخیر)

 

دسترسی آنلاین

·         دسترسی آنلاین به محتوای مجله

·         داشتن صفحۀ اصلی سایت به زبان انگلیسی

·         کیفیت صفحۀ اصلی سایت

 

 

6.       کجا می‌توان اطلاعات بیشتری دربارۀ روند داوری اسکاپوس و وضعیت مجله‌ای که برای داوری ثبت شده به دست آورد؟

 

جزئیات دربارۀ روند داوری و انتخاب مجلات را می‌توان اینجا یافت.

اگر سؤال خاصی دربارۀ انتخاب مجلات از سوی اسکاپوس دارید و یا می‌خواهید دربارۀ وضعیت مجله‌ای که برای ارزیابی ثبت کرده‌اید اطلاعاتی به دست آورید، می‌توانید با ایمیل titlesuggestion@scopus.com ارتباط برقرار کنید.

 

 

 

7.      عنوان مجله تا چه حد مهم است؟

 

عنوان مجله بسیار مهم است؛ نه‌تنها برای نویسندگان احتمالی بلکه برای محققینی که در روند تحقیقات خود از پایگاه دادۀ اسکاپوس برای انجام جستجوهای بنیادین خود استفاده می‌کنند. عنوان می‌تواند وضعیت بین‌المللی مجله و همراه با آن انتظارات مبنی بر وجود تنوع جغرافیایی در هیئت تحریریه را برجسته سازد. عنوان همچنین ارتباط با حوزۀ تخصصی و اهداف مجله را مشخص می‌کند. برای اطلاعات بیشتر در این زمینه به پرسش‌های متداول دبیران مراجعه کنید.  

برای مثال اگر عنوان شامل نام کشوری باشد (مثلاً: مجلۀ فرانسوی داده‌ورزی) این‌گونه تلقی خواهد شد که حوزه و هدف این مجله به داده‌ورزی در کشور فرانسه محدود است و (حداقل بخشی از) مقالات به زبان فرانسوی نوشته شده است و یا اینکه شاید مطالب بین‌المللی باشد اما به زبان فرانسوی است. این تفاوت به‌وضوح در حوزه و اهداف مجله به چشم خواهد خورد.

اگر قصد تأسیس یک مجلۀ جدید با نامی مناسب را دارید، بسیار مهم است که عناوین مشابه عنوان مورد نظرتان را چک کنید تا اطمینان حاصل کنید اشتباهی به دلیل تشابه نامی میان مجلۀ شما و آن مجله‌ها رخ نمی‌دهد. داشتن نام مشابه ممکن است از سوی برخی سردبیران و هیئت‌های تحریریه ایدۀ خوبی به نظر بیاید چرا که تصور می‌شود موجب جذب نویسندگان آن حوزه و یا مجله خواهد شد. با این حال باید از این کار خودداری شود زیرا خلاف قوانین اخلاق در نشر جهانی است (برای دیدن دستورالعمل‌های اخلاق در نشر جهانی اینجا کلیک کنید).

 

 

 

8.      از مجله‌ای که در عنوان خود کلمۀ بین‌المللی را دارد چه انتظاری می‌رود؟

 

 برخی مجلات ممکن است با استفادۀ نامناسب از کلمۀ بین‌المللی مجلۀ به شکلی بد معرفی کنند. وقتی چنین کلمه‌ای در عنوان استفاده می‌شود انتظار می‌رود محتوا، هیئت تحریریه، حوزۀ تخصصی و فلسفۀ مجله کیفیت و مضمونی بین‌المللی داشته باشند. این به معنای داشتن یک یا دو عضو از کشوری دیگر در هیئت تحریریه نیست (به طوریکه تأثیری در زبان مجله نداشته باشد). باید روشن باشد که چرا مجله در همۀ وجوه نشر خود بین‌المللی خوانده شده است.

همچنین هیئت تحریریه باید اعضایی بین‌المللی داشته باشد که در اداره و سیاست‌گذاری‌های مجله فعال باشند. هر اسمی که در مجله با عنوان شغلی خاص معرفی شده است، باید با این حضور موافقت کرده باشد. ممکن است الگوهای متفاوتی از معرفی مجله‌ها با عنوان بین‌المللی وجود داشته باشد، برای مثال هیئت مشاوره‌ای بین‌المللی، شورای بین‌المللی، و یا اینکه افرادی بین‌المللی در هیئت تحریریه حضور داشته باشند. باید سردبیر، دبیران تخصصی و هیئت تحریریه و نقششان به‌صورت شفاف معرفی شود.

به‌علاوه، مجلۀ بین‌المللی باید محتوای بین‌المللی داشته باشد و یا حداقل نشان دهد که تلاش می‌کند چنین باشد. مسئله تنها مخاطب بین‌المللی نیست، بلکه مطلبی است که مجله ارائه می‌دهد.

 

 

 

9.       مطالب داخل وب‌سایت چقدر در روند ارزیابی اهمت دارد؟

 

با توجه به اینکه ما اکنون در دنیای تکنولوژی زندگی می‌کنیم، شبکۀ جهانی اینترنت منبع اصلی ما برای برقراری ارتباط شده است، اطلاعات مربوط به محتوا و نحوۀ ارائۀ آن باید بخشی از کیفیت محتوای آن را انعکاس دهد.

در ارتباط با روند داوری اسکاپوس، سایت مجله اولین جایی است که افراد کمیتۀ داوری باری ارزیابی مجله به آن رجوع می‌کنند.

اگر داور قادر نباشد اطلاعات لازم دربارۀ تمامی وجوه روند داوری سایت مجله را به دست آورد، ارزیابی کیفیت مجله برای ثبت در پایگاه دادۀ اسکاپوس بسیار سخت خواهد شد. بسیار مهم است که سایت به‌وضوح قابل مشاهده و از باقی مسائل تبلیغاتی و مسائلی از این دست متمایز باشد. برای مثال صفحۀ اصلی مجله‌ای که متعلق به یک دانشگاه است، نمی‌تواند میزبان مطالب مجله باشد و مجله باید صفحه‌ای مجزا برای خود داشته باشد.

 

 

 

10.     سایت یک مجله باید شامل چه مطالبی باشد؟

 

  • اطلاعاتی دربارۀ سردبیر و ساختار و نام افراد عضو هیئت تحریریه و یا هیئت مشاورۀ بین‌المللی
  • شیوه‌نامۀ نگارشی که روند ثبت دست‌نوشته و زمینۀ کاری را مشخص می‌کند
  •  اطلاعات دربارۀ روند داوری هم‌تراز
  • دستورالعمل اخلاق در نشر. دستورالعمل اخلاق در نشر باید به شکلی شفاف نشان دهد که در صورت برو هرگونه بداخلاقی در پژوهش مجله چگونه با آن برخورد خواهد کرد.
  • (اگر نیاز هست) اطلاعات شفاف دربارۀ اصول و هزینه‌های صورت گرفته برای مجله با دسترسی آزاد
  • اطلاعات دربارۀ اینکه چگونه خوانندگان می‌توانند به متن کامل مقالات دسترسی پیدا کنند
  • اطلاعات دربارۀ نقش سازمانی که ناشر مجله است
  • ضروری است که سایت هر مجله‌ای یافت شود و تأثیر بصری بر دسترسی به آن بگذارد که نشانگر نوع عملکرد یک مجلۀ حرفه‌ای ست. داوران کمیتۀ انتخاب مجلات طی ارزیابی خود به چنین دسترسی‌ای نیاز خواهند داشت، به‌ویژه نیاز دارند تا به‌روزرسانی‌های مجله را از روز ثبت درخواست تا آن روز بررسی کنند.

 

 

 

11.      به‌روز نگاه داشتن سایت چقدر مهم است؟

 

به‌روز نگاه داشتن اطلاعات سایت بسیار مهم است زیرا به‌وضوح تعهدی پایا را در توسعه‌بخشی به مجله نشان می‌دهد. اگر دیده شود که مجله‌ای در گذر زمان دچار ریزش مقالات شده است و یا بین نشر شماره‌های مختلف آن فاصله افتاده است، این سؤال پیش می‌آید که آیا آن مجله مقالات کافی دریافت می‌کند؟

یکی از مهم‌ترین مسائل این است که اطمینان حاصل کنید که تمام لینک‌های سایت درست کار می‌کنند و به‌روزترین اطلاعات در آنها مندرج است. سردبیر باید اطمینان حاصل کند که تمام اطلاعات لازم برای اعضای هیئت تحریریه، راه‌های تماس با دفتر مجله و یا ناشر درست درج شده و در درج آنها خطایی رخ نداده است.

برای اطلاعات بیشتر دربارۀ اصول کمیتۀ اخلاق در نشر جهانی در ارتباط با شفافیت در نشر اینجا را کلیک کنید.  

 

 

12.     اگر اطلاعات نشریه به گروهی در دانشگاه و یا موسسه‌ای مربوط باشد، ناشر باید چه کند؟

 

توصیه می‌شود هرگاه ممکن بود مجله‌ای که به‌وسیلۀ دانشگاه یا موسسه‌ای چاپ می‌شود، سایت خود را داشته باشد. این برای آن است که اطلاعات و محتوا دیده شوند و توسط نویسندگان احتمالی، خوانندگان و کمیتۀ انتخاب مجلۀ اسکاپوس به‌عنوان مطلبی مجزا موردبررسی قرار گیرند.

اغلب دیده می‌شود که یک دانشگاه ناشر یک مجله است. نکتۀ اساسی این است که گروه‌های مختلف اطمینان حاصل کنند که مجلات با نام مشابه از یک موسسه یا دانشگاه به چاپ نرسند و اگر دانشگاه بیشتر از یک مجله چاپ می‌کند، ثباتی در اطلاعات ارائه شده توسط آن وجود داشته باشد.

معمولاً در برخی از دانشگاه‌ها مشکل مشابهی وجود دارد؛ مجلاتی با موضوع مشابه چاپ می‌کنند و برای مقالات مشابه با خود به رقابت می‌پردازند.

اگر جامعه کوچک است، باید مشخص شود که نویسندگان آن از کجا تأمین می‌شوند، اگر تنها از میان اعضای آن است، این امر می‌تواند بر شمار مقالاتی که برای مجله ارسال می‌شود تأثیر بگذارد. همچنین برای عضو شدن در پایگاه دادۀ بین‌المللی‌ای مانند اسکاپوس نیز می‌تواند مؤثر باشد.

 

 

 

13.    چقدر مهم است اگر  اطلاعات سایت مجله به انگلیسی ترجمه شود؟

 

این پرسش مربوط به حوزۀ تخصصی و اهداف مجله است و این مطلب که مطالب آیا تنها به یک زبان نوشته می‌شوند. با این حال زبان انگلیسی رایج‌ترین و عمومی‌ترین زبان برای برقراری ارتباط بین‌المللی در دنیای نشر علم است. دسترسی دراز مدت به مطالب مجله در قالب یک زبان بین‌المللی مسئله‌ای قابل توجه است.

ترجمۀ سایت به زبان انگلیسی اولین گام است تا همکاری و ارتباط متقابل ملی به تعامل بین‌المللی بدل شود. هدف بالا بردن استنادات مقالات مجله است.

سایت بسیاری از مجلات دکمه‌ای دارند که با کلیک بر روی آن تمامی مطالب به زبان انگلیسی ترجمه می‌شود. هرچند این شامل ترجمۀ مقالات نمی‌شود. با این حال تمامی مجلاتی که خواستار نمایه شدن در اسکاپوس هستند باید عنوان، چکیده و واژگان کلیدی انگلیسی داشته باشند.

با توجه به اینکه تحقیقات و کارهای علمی نویسندگان نیاز به میزان دسترسی بالا دارند تا شمار استناداتشان و استنادات مجله‌ای که در آن مطلب چاپ می‌کنند بیشتر شود، مشاهده شده است که بر تعداد مجلاتی که چکیده و عنوان انگلیسی چاپ می‌کنند افزوده شده است. این باید تشویق شود به‌ویژه برای نویسندگانی که زمینۀ کاری آنها بین‌المللی است ولی تا زمانی که به زبانی بین‌المللی ارائه نشوند، دیده و شناخته نمی‌شوند.