تفاوت‌های مقاله‌های علمی ـ پژوهشی با علمی ـ ترویجی
مقالۀ علمی ـ ترویجی یا «مقالۀ مروری»، اطلاعات منتشرشده در حوزۀ علمی به‌خصوصی را در محدودۀ زمانی مشخصی مورد بحث و بررسی قرار می‌دهد. می‌تواند خلاصه و تحلیلی مروری از مقالات و منابع موجود باشد یا برای ارتقای سطح اطلاعات خواننده موضوعی علمی را ترویج کند. اصولا این گونه مقالات جز آشناسازی هدفی ندارند و می‌توانند ترجمه یا تألیف باشند. مخاطب مقالات علمی ـ ترویجی افراد دارای تحصیلات دانشگاهی، دانش‌آموزان دبیرستان، صنعتگران، مخترعان و افراد دارای تحصیلات غیررسمی هستند.
این نوع مقالات معمولا سازماندهی خاص خود را دارند. خلاصه و استنتاج‌ها را با هم ترکیب می‌کنند و اطلاعات را در ساختاری جدید و تحلیلی ارائه می‌دهند. مقالۀ علمی ـ ترویجی می‌تواند تفسیری جدید از مقالات و پژوهش‌های پیشین باشد یا اطلاعاتی جدید را با تفسیرهای قبلی درهم آمیزد، یا سیر جریان پیشرفت فکری حوزۀ مورد بحث و مباحث مربوط به آن را ترسیم کند. این گونه مقالات بسته به موقعیت ممکن است مقالات و منابع را مورد ارزیابی قرار دهند و مناسب‌ترین و مربوط‌ترین منابع را به خواننده پیشنهاد کنند. مقالات علمی ـ ترویجی بر پایۀ جابه‌جایی، تلفیق و ترکیب دانش موجود تهیه می‌شوند و معمولا به روشن شدن زوایای مسئله‌ای کمک می‌کنند. از این گونه مقالات می‌توان به مقالات مروری، تدوینی، ترجمه‌ای و تحلیلی اشاره کرد. در میان، به لحاظ ارزش علمی مقاله‌های تحلیلی و آنالیز داده، ارزش و اعتبار بیشتری دارند.
دستۀ دیگری از مقالات وجود دارند که هدف اصلی آنها طرح یک استدلال است. این نوع مقالات در دسته‌بندی علمی ـ پژوهشی قرار می‌گیرند و تنها یکی از بخش‌های آن مرور مطالب به قصد طرح مشکل است. در مقالات علمی ـ پژوهشی، مرور مطالب اساس و بنیان کار است و بینش جدیدی را که پژوهشگر به دنبال ایجاد آن است، پشتیبانی می‌کند. اما هدف مقالۀ علمی ـ ترویجی خلاصه کردن و استنتاج مباحث و ایده‌های دیگران است، بدون اینکه پژوهشگر مطلب جدیدی به آن اضافه کند.
به مجلاتی که مقالات دستۀ دوم را منتشر می‌کنند، مجلات علمی ـ پژوهشی و به مجلاتی که دستۀ اول را منتشر می‌کنند، مجلات علمی ـ ترویجی گفته می‌شود. البته مقالات علمی ـ ترویجیِ دارای آنالیز و تحلیل جدید و دقیق نیز می‌توانند در مجلات علمی ـ پژوهشی به چاپ برسند.
دیدگاه‌ها