تقسیمبندی مجلات بر اساس پرداخت هزینه
به طور کلی مجلات را بر اساس پرداخت هزینه، میتوان به سه دسته تقسیم کرد:
1. مجلاتی که کاملا رایگان هستند. این مجلات برای انتشار مقاله هیچ وجهی از نویسنده دریافت نمیکنند. خوانندگان نیز میتوانند به صورت رایگان مقالات را دانلود و مطالعه کنند. معمولا زمان داوری و فاصلۀ انتشار و پذیرش در این دسته از مجلات طولانی است. البته مجلاتی نیز وجود دارند که با توجه به اسپانسرهای ثروتمندشان، هزینهای از نویسندگان دریافت نمیکنند و در عین حال دقت و سرعت عمل بالایی دارند.
2. مجلاتی که از نویسنده وجهی دریافت نمیکنند، اما مقاله را به خوانندگان میفروشند. یعنی خوانندۀ مقاله برای دانلود و مطالعۀ آن باید مبلغی را به سایت انتشارات پرداخت کند. انتشاراتی مانند Elsevier، با توجه به اعتبار مجلات تحت پوشش، برای دانلود مقالات هزینه دریافت میکنند. این هزینه با توجه به قراردادهای مختلف بین نویسنده و مجله، رفتار متفاوتی را ایجاب میکند. برخی بخشی از هزینۀ دریافتی را به نویسندگان عودت میدهند و برخی تمام هزینهها را برای مجله در نظر میگیرند.
3. مجلاتی که از خوانندگان مجله وجهی دریافت نمیکنند، اما از نویسندۀ مقاله پول میگیرند، یعنی خوانندگان بهطور رایگان میتوانند مقاله را دانلود و مطالعه کنند. نویسندۀ مقاله بعد از آنکه از طرف مجله نامۀ پذیرش را دریافت کرد، باید مبلغی را به حساب مجله واریز کند تا مقالهاش منتشر شود. تعداد این دسته از مجلات در ایران رو به گسترش است و با در نظر گرفتن هزینههای انتشار مجلات و نبود اسپانسر، بیشتر نیز خواهد شد.
نکتۀ 1: منظور از انتشار، قرار گرفتن مقاله بر روی سایت مجله است که به آن انتشار الکترونیکی گفته میشود.
نکتۀ 2: اکثر مجلات علاوه بر انتشار الکترونیکی، انتشار چاپی (کاغذی) نیز دارند. به طور کلی اکثر مجلات برای چاپ کاغذی از نویسندۀ مقاله پول میگیرند، حتی اگر انتشار الکترونیکی آنها رایگان باشد، زیرا هزینۀ چاپ و ارسال پستی دارند.