سلسله مطالب آموزش مقاله‌نویسی
در قسمت قبل توضیح دادیم که چه طور طرح پژوهشی را مدیریت نموده تا داده های درستی برای نگارش مقاله بدست آورید.
بخش دوم: چگونه همکاری قبل از شروع نگارش مقاله را مدیریت کنیم؟
وقت آن است که نوشتن مقاله را برنامه‌ریزی کنید
ممکن است چند ماه با همکاری خود و دیگران برای رسیدن به نتایج زمان صرف کنید تا احتمالا یک ایده و متن خوب به عنوان پیش نویس مقاله بنویسید. اکثر دانشمندان فرآیند نوشتن را خیلی دیر آغاز می کنند. و بله، من هم جزء همین دسته بودم. فقط یک مطالعه، کمی بیشتر ... درست است؟
حقیقت این است که اگر فرایند نوشتن را به پایان بخش تحقیقاتی موکول کنید، اتمام پروژه خود را نیز به تاخیر انداخته اید. دلیل این حرف دو مسئله است: اول اینکه نوشتن پیشنویس مقاله به شما کمک می‌کند که ادبیات تحقیق را که مبنای پژوهش شما را ایجاد می‌کند، عمیق‌تر درک کنید. همچنین با نوشتن روش‌ها و نتایج ابتدایی خود به‌راحتی شکاف در پروژه و استدلال خود را آشکار می‌کنید. پس اگر شما آغاز نگارش را از اوایل پروژه شروع کنید، هنوز هم زمان کافی برای بررسی ایده‌های خاص در آزمایشگاه خود را دارید.
پس در این زمان برای شما و همکارانتان، این بدان معنی است که اکنون زمان بحث در مورد روند نوشتن آغاز شده است. نکات اصلی بحث در این زمان شبیه جلسه اولیۀ شما است که در قسمت قبل توضیح داده‌ام.
موضوع بحث 1) مالک و نویسندۀ اصلی پروژه تغییر کرده یا هنوز همان فرد سابق است؟
مالک و نویسندۀ اصلی پروژه در این جلسه دوباره ارزیابی می‌شود. نویسندۀ پروژه شاید، یکی از همکاران دیگر باشد. ممکن است این تحقیق، تمرکز برنامه را جابجا کند و به این نتیجه برسید که اکنون مناسب‌تر است که یکی دیگر از اعضای گروه، فرایند نگارش مقاله را انجام دهد. لذا این مسئله ممکن است باعث شود که صاحب پروژه، اولین یا آخرین نویسنده و احتمالا ترتیب نویسندگان بازبینی شود. علاوه بر مسئولیت های صاحب پروژه که قبلا نیز ذکر شده است، اکنون فرد صاحب پروژه، همچنین باید مسئولیت تدوین قطعات نوشتاری از همکاران مختلف بر عهده گرفت و آنها را به یک نسخۀ خطی و یکپارچه تبدیل کند. پس هم اکنون زمان خوبی برای جلب موافقت باقی نویسندگان است. برای اینکه بداخلاقی پژوهشی به‌وجود نیاید، این جلسه را حتما پیشنهاد می‌کنم. اگر موافق برگزاری این جلسه نیستید، بهتر است راهنمایی که توسط کمیتۀ اخلاق در نشر (COPE) منتشر شده است را بخوانید و این نکات را که از Naturejobs استخراج کردم، برای خود مشخص کنید.
موضوع بحث 2) مسئولیت نوشتن هر بخش مقاله با چه کسی است؟ حرف آخر را چه کسی میزند؟
مسئولیت نوشتن هر بخش مقاله را چه کسی بر عهده گرفته است؟ به یاد داشته باشید به طور خاص درباره بخش مقدمه و روش بررسی، نتایج و یافته ها و بحث صحبت می‌کنم، زیرا نگارش آنها احتمالا به تلاش مشترک نیاز دارند. شاید شما بخواهید جلسات بیشتری را برای بحث درباره محتوای این بخش ها تنظیم کنید.
باید در جلسات همه به توافق برسند که جملات نهایی در مقاله را چه کسی می نویسند یا به اصطلاح حرف آخر را چه کسی میزند، به عنوان مثال، چه عنوانی برای مقاله مناسب است؟ نتایج مقاله به چه ترتیب نگارش شود؟ بحث تا کجا پیش برود؟ نتیجه‌گیری چگونه نوشته شود تا انتزاعی نباشد.
موضوع بحث 3) زمان بندی پروژه صحیح بوده است؟ چه تغییراتی لازم است؟
اکنون وقت خوبی است که زمان‌بندی طرح را اصلاح کنید، بسنجید که در چه وضعیتی هستید و اگر هنوز زمان نیاز است، در چه دورۀ زمانی می‌توانید تحقیقات باقیمانده را تکمیل کنید؟ مهلت برای اعضای مختلف همکاری کافی بوده است؟ آیا زمان برای نوشتن بخش خود و گزارش کتبی آن صحیح است؟ پیش‌بینی می‌کنید که چه زمانی یک پیشنویس اولیه از مقاله را داشته باشید؟
مقاله به عنوان بیانیه مشترک همه همکاران است و باید مورد توافق تمام ایشان باشد. لذا کلیۀ همکاران باید از پیام اصلی و نتایج مقاله مطلع شوند. برای این مسئله بهتر است از لیست های کاری بر روی سرورهای در دسترس همگان (اتوماسیون دانشگاهی، dropbox یا ...) استفاده کنید. همکاران می توانند آنها را مشاهده و تیک موافق هستم را انتخاب کنند. همچنین من ترجیح می‌دهم که در ایران از طریق ایمیل این کار را انجام بدهم و تائیدیۀ کتبی تمام نویسندگان را کسب کنم. اگر پروژۀ بین‌المللی دارید نیز Slack و یا مشابه آن بسیار کاربردی است.
به یاد داشته باشید: این پیشنویس است که اکنون دربارۀ آن صحبت می‌کنیم! پیام اصلی و نتیجه‌گیری ها به احتمال زیاد تغییر خواهد کرد. خصوصا وقتی بحث را کامل کنید. اما اگر این تائیدیه‌ها را داشته باشید و سیستم را کارامد کنید، متن‌های جدید را فقط به‌روزرسانی کنید.
استفاده از نرم‌افزار برای نوشتن مقاله به‌صورت کار تیمی، چگونه است؟
برنامه‌های بسیار زیادی برای استفاده مشترک در فضای اینترنت به‌صورت رایگان و غیر رایگان وجود دارد. اگر در مقالۀ شما فرمول‌نویسی زیادی وجود دارد، پیشنهاد می‌کنیم که در لاتکس یا لتکس آن را بنویسید. اگر چنین نیست می‌توانید از مجموعۀ Word شرکت مایکروسافت استفاده کنید. همچنین تعدادی از ابزار نوشتن مشترک مانند Authorea و OverLeaf وجود دارد.
در ایران گزینه‌های آسان برای نوشتن با چندین نویسنده Google Docs یا Word Online هستند. بهترین راه کار کردن چند نفر به‌صورت همزمان روی یک مقاله، Word آنلاین در گوگل داک است. اگر شما از حساب کاربری گوگل استفاده می‌کنید پس حتما به این ابزار دسترسی دارید.
دیدگاه‌ها