سلسله مقالات آموزش مقاله‌نویسی

چگونه برای مقالۀ علمی واژگان کلیدی مناسبی انتخاب کنیم؟

اصلی‌ترین دلیل چاپ یک مقاله شناساندن آن به دنیای دانش و تحقیقات است. پس در این فرایند تحقق این امر از بیشترین اهمیت برخوردار است. از آنجا که پایگاه‌های دادهٔ بزرگ امروزه اصلی‌ترین منبع محققان برای انجام تحقیقات است، نویسندهٔ مقاله باید شرایطی را فراهم سازد تا مقاله در چنین پایگاه‌هایی قابل‌جستجو باشد. برای این کار باید کلیدواژگان مناسبی انتخاب شود. در اینجا به دنبال پاسخ به این سؤال هستیم که چگونه می‌توان بهترین واژگان کلیدی را برای مقاله‌ای علمی انتخاب کرد.

 

- واژگان کلیدی به محقق این امکان را می‌دهند تا متناسب‌ترین مقاله را در زمینۀ موضوع تحقیق خود بیابد. هنگام نگارش مقاله انتخاب واژگان کلیدی از آخرین مراحل کار است. متأسفانه کمتر پیش می‌آید که نویسندگان مقالهٔ خود را با واژگان کلیدی مناسبی همراه کنند، حال ‌آنکه هنگام انجام تحقیقات اولیه به‌خوبی می‌دانند چه واژگانی را باید جستجو کنند.

 

- هرگاه واژگان کلیدی مناسب باشند، مقاله در ردیف اول نتایج جستجوی موتورهای جستجو ظاهر می‌شود که این به معنای بالا رفتن میزان استناد به مقاله است. بالا رفتن میزان استناد بی‌گمان به بالا رفتن ضریب نفوذ شما کمک خواهد کرد.

 

- از واژگان توصیف‌کنندهٔ روش تحقیق استفاده کنید. مهم‌ترین روش‌های تحقیق ارزش کلیدواژه بودن را دارند؛ برای مثال تحلیل محتوا، رادیوگرافی و... فقط اطمینان حاصل کنید که فرمت واژه‌ای که به کار می‌برید رایج‌ترین حالت آن در منابع علمی باشد تا مقاله به این دلیل از نتایج جستجو بازنماند.

 

- بر اصلی‌ترین موضوع تحقیق تمرکز کنید. برای مثال اگر تحقیق دربارهٔ دیابت است، واژگان کلیدی احتمالی باید قند خون، انسولین و... باشد. اگر دربارهٔ فشارخون است، واژگان کلیدی شامل جریان خون، سکته، تعداد ضربان نبض و... می‌شود. به یاد داشته باشید که واژگان کلیدی باید چنان خاص باشند که زمینهٔ اصلی تحقیق را پوشش دهند.

 

- از تک‌واژه استفاده نکنید. واژگان کلیدی یا یک واژه هستند یا عباراتی که به دلیل اهمیت در این یخش قرار گرفته‌اند. توصیه می‌شود به جای کلمات از عبارات استفاده شود. این عبارات باید نه‌چندان بلند باشند و نه خیلی کوتاه. عبارت‌های کوتاه دامنهٔ جستجو را بیهوده گسترش می‌دهند و این‌گونه مقالهٔ شما در میان صدها مقالهٔ دیگر گم خواهد شد. همان‌طور که موضوع را محدودتر می‌کنید، با طولانی‌تر کردن عبارت واژهٔ کلیدی خود را نیز خاص‌تر کنید.

 

- از همپوشانی واژگان در عنوان و واژگان کلیدی خودداری کنید. واژگان کلیدی فرصتی دیگر برای جذب خوانندگان است. آن را با تکرار کلمات عنوان هدر ندهید. در عنوان و بخش واژگان کلیدی، کلماتی را انتخاب کنید که مکمل یکدیگر باشند.

 

- پیش از انتخاب واژگان کلیدی شیوه‌نامهٔ مصوب مجلهٔ مقصد را مطالعه کنید. ممکن است هر مجله شیوهٔ خاصی برای انتخاب کلمات کلیدی داشته باشد. در مجلات پزشکی، انتخاب کلمات کلیدی پیرو قوانین MeSH است. استفاده از واژگان مصوب MeSH جستجوی مقاله را ساده‌تر می‌سازد و در عین حال بر ارزش آن می‌افزاید. علاوه بر این، گاه تعداد کلیدواژگان محدودیت دارد. تعداد واژگان کلیدی معمولا سه تا پنج کلمه است. 

 

- واژگان کلیدی خود را در موتورهای جستجو امتحان کنید. می‌توانید پیش از اینکه مقالهٔ خود را به مجله‌ای بفرستید، واژگان کلیدی خود را در پایگاه‌های داده مانند Google Scholar جستجو کنید. این کار باعث می‌شود متوجه شوید که در رقابت با دیگر محققان چگونه عمل کرده‌اید. 

 

همچنین بخوانید: چگونه چکیدهٔ مناسبی برای مقالۀ علمی بنویسیم؟