فلوچارت کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) - موارد مشکوک به انتشار تکراری
الف) مورد مشكوك به انتشار تكراری در مقالۀ ثبتشده در دفتر مجله
منظور از انتشار تکراری یا مضاعف، انتشار یک مقاله در دو مجله متفاوت یا ارسال مقاله به دو مجلۀ متفاوت و قرار گرفتن مقاله در مسیر انتشار است. راهنمای نویسندگان باید در خصوص سیاست مجله در مورد انتشار تکراری واضح و شفاف باشد. الزام نویسندگان به امضای فرم تعهدنامه یا علامت زدن فیلد مربوط در وبسایت در بررسیهای آینده میتواند مفید باشد.
1. چنانچه داور در حین ارزیابی مقاله متوجه شود که مقاله تکراری است یا در مسیر انتشار مجلهای دیگر قرار دارد، باید سردبیر مجله را آگاه کند.
2. سردبیر از داور تقدیر و موضوع را بررسی میکند. از داور میخواهد اگر مستنداتی دارد، حتماً آنها را در اختیار او قرار دهد. مستندات را جمعآوری و میزان همپوشانی مطالب را میسنجد.
3. سه حالت ممکن است وجود داشته باشد:
1-3: همپوشانی جدی نیست. در این حالت سردبیر با داور تبادلنظر میکند و متغیرهایی مانند سال و مکان مطالعه را میسنجد. مطمئن میشود که همپوشانی به چه صورت است. داوری را ادامه میدهد و مسیر عادی را طی میکند.
2-3: همپوشانی مختصر است، همراه با درجاتی از تکرار یا تجزیهوتحلیل مجدد و معقول (مانند زیرگروه/ پیگیری وسیعتر/ و بحثی که مخاطبان متفاوتی را هدف گرفته است). در این حالت سردبیر با لحنی خنثی با نویسنده تماس میگیرد، تأسف خود را ابراز میکند و موقعیت مجله را توضیح میدهد. همچنین توضیح میدهد که در مقالات ثانویه باید به مقالۀ اصلی ارجاع داده شود. تقاضا میکند که به مقالۀ اصلی ارجاع دهد یا مطالب دارای همپوشانی را حذف کند. سپس فرآیند داوری را ادامه میدهد.
نکته: بر اساس قوانین کمیتۀ بینالمللی سردبیران مجلات علوم پزشکی، ترجمۀ مقالات به زبان دیگر قانونی است. اما باید به مقالۀ اصلی استناد داده شود و در متن مقاله به ترجمه بودن آن اشارۀ مستقیم شود.
3-3: همپوشانی/تکرار عمده است. یعنی مقاله بر اساس دادههای مقالهای است که پیش از این چاپ شده و با همان نتایج یا نتایج بسیار مشابه است یا شواهدی دارد که نشاندهندۀ تلاش نویسنده برای مخفی کردن «تکرار» است؛ مانند تغییر دادن عنوان، تغییر ترتیب نام نویسندگان و ارجاع ندادن به مقالۀ قبلی. در این صورت سردبیر به طور مکتوب با نویسندهٔ مسئول تماس میگیرد. بهتر است تعهدنامهٔ امضاشدۀ نویسندگان (یا نامۀ ارسالی ایشان) را که بیانگر چاپ نشدن مقاله در سایر مجلات است نیز به همراه شواهد مستند انتشار مضاعف ضمیمه کند.
4. اگر نویسنده پاسخ ناموجه داد یا اصلاً پاسخ نداد، سردبیر سعی میکند با سایر نویسندگان تماس بگیرد (مدلاین/گوگل برای یافتن پست الکترونیکی مناسب است). اگر از طرف نویسندگان دیگر نیز پاسخی دریافت نکرد، با مؤسسهٔ متبوع نویسنده تماس میگیرد و درخواست میکند که ملاحظات او به مقام ارشد نویسنده یا مسئول مدیریت پژوهش منتقل شود. سعی میکند رسید نامۀ خود را دریافت کند. در صورت دریافت نکردن پاسخ، هر 3 تا 6 ماه تماس را تکرار میکند. همچنین رد شدن مقاله را به صورت مکتوب به نویسنده (در صورت امکان به تمام نویسندگان) اعلام میکند و موقعیت و پیامدهای آتی را توضیح میدهد. درنهایت داور را از نتیجۀ اقدام خود آگاه میکند.
5. اما اگر نویسنده پاسخ داد و توضیح او موجه بود، مانند صادقانه بودن خطا، واضح نبودن راهنمای نویسندگان مجله، یا مبتدی بودن پژوهشگر، سردبیر رد شدن مقاله را به صورت مکتوب به نویسنده (در صورت امکان به تمام نویسندگان) اعلام میکند و موقعیت و پیامدهای آتی را توضیح میدهد. همچنین توضیح میدهد که امکان اطلاع دادن به مقام ارشد نویسنده یا مسئول نظارت بر پژوهش وجود خواهد داشت.
6. درنهایت نویسندگان و داور را بهصورت جداگانه از اقدام یا تصمیم نهایی خود مطلع میکند.
ب) مورد مشکوک به انتشار تکراری در یک مقالۀ انتشاریافته
منبع: وبسایت کمیتۀ بینالمللی اخلاق در نشر
دیدگاهها